پرونده ثبت زورخانه امیر عرب بیرجند از سوی کارشناسان دفتر ثبت اداره کل میراث فرهنگی استان تهیه شد و در نخستین همایش ثبت آثار ملی به ثبت رسید.

معاون حفظ، احیاء و ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار میراث آریا(CHTN) گفت: این همایش آذرماه سال جاری در اصفهان برگزار شد و در آن با ثبت 23 اثر تاریخی خراسان جنوبی موافقت شد که زورخانه امیر عرب بیرجند نیز با توجه به ارزش‌های معماری (تنها نمونه کامل یک زورخانه به لحاظ معماری در استان خراسان جنوبی) و قدمت بنای آن، یکی از این آثار بود.

حمید حلاج مقدم ادامه داد: سابقه زورخانه امیرعرب بیرجند به دور قاجار می‌رسد که در آن زمان یک زورخانه در محل لب بند و در فاصله دو بند معروف حاجی محمد جعفر و باورت کوبان در یک کوچه فرعی در بافت قدیمی شهر بیرجند واقع بوده است.

وی بیان داشت: موزه میراث پهلوانی بیرجند به عنوان اولین موزه میراث پهلوانی کشور نیز در این زورخانه بر پا است.

وی اضافه کرد: این موزه در سال 1385 با همت قمری از پیشکسوتان ورزشی باستانی شهر بیرجند و همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور با هدف معرفی بیشتر این ورزش تأسیس شد.

معاون حفظ، احیاء و ثبت آثار تاریخی این استان تصریح کرد: بنای تاریخی زورخانه امیر عرب از دیرباز محل ورزش پهلوانان نامدار بیرجند بوده است.

حلاج مقدم با بیان اینکه در این موزه عکس‌های پهلوانان و پیشکسوتان صاحب نام، ابزار و آلات ورزشی هم چون میل و کباده، تخته شنا، ضرب و ابزارهای پهلوانی زینتی مانند شمشیر و سپر به نمایش گذاشته شده، گفت: همچنین فضای داخلی و نمای بیرونی زورخانه به به طور کامل سنتی بازسازی و مرمت شده است.

این مقام مسوول یادآور شد: این بنا دارای فضایی مستطیلی به ابعاد 10 در 6 متر و ورودی کوچکی در گوشه غربی جبهه شمالی است.

وی در پایان گفت: پوشش اصلی زور خانه طاق و تویزه است و در بالای پوشش چشمه‌ها، نورگیر تعبیه شده است.